MIASTO, do którego warto przyjechać...

,,Wróćmy na jeziora południową bramą Mazur”

Malownicze położenie Szczytna wśród jezior i lasów, czyste powietrze oraz bogata historia i kultura z roku na rok przyciąga coraz większe rzesze turystów. Dla przybysza z daleka miasto jest głównie znane z ruin zamku krzyżackiego (wg. Sienkiewiczowskiej legendy miejsce więzienia Danusi c. Juranda ze Spychowa), Wyższej Szkoły Policji oraz pobliskiego międzynarodowego Portu Lotniczego „Szczytno-Szymany”. Szczytno zapewnia bardzo dobre warunki do aktywnego wypoczynku, sportu i rekreacji zarówno latem jak i zimą. Doskonale funkcjonują tu: Miejski Ośrodek Sportu z wypożyczalnią sprzętu wodnego (żaglówki, kajaki, rowery wodne i łodzie wiosłowe), wybudowaną w 2005 r. Halą Sportowo-Widowiskową im. H. Wagnera (pełnowymiarowe boiska do siatkówki, koszykówki, tenisa, dwa nowoczesne tory do kręgli, sala fitness, salon masażu, solarium, zimą – lodowisko) oraz wielofunkcyjny kompleks sportowy Orlik 2012 a także kompleks Wyższej Szkoły Policji (kryta pływalnia, sauna, wanna z hydromasażem, korty tenisowe, strzelnica, hala sportowa).

Miłośnicy kultury i rozrywki mogą skorzystać z szerokiej oferty przygotowanej przez Miejski Dom Kultury, Miejską Bibliotekę Publiczną, Muzeum Mazurskie, lokalne stowarzyszenia kulturalne, a także niektóre puby. Największym jednak zainteresowaniem cieszą się imprezy organizowane w okresie letnim tj.: animacje dla dzieci na Plaży Miejskiej, imprezy sportowe, Jarmark Mazurski, koncerty, wieczór jazzowy, Dni i Noce Szczytna oraz Święto Mazurskiego Kartoflaka.

Rozwijająca się wciąż baza noclegowa oraz gastronomiczna pozwala na zorganizowanie czasu wolnego dla osób o różnym stopniu zamożności.

GRÓD JURANDOWY

Z wysokiego okienka w przybramnej wieży ozwały się jakieś, zaledwie z początku dosłyszalne dźwięki lutni. Jurand jadąc do Szczytna był pewien, że nie ma Danusi w zamku (...). A wtem na wpół dziecinny i jakby niezmiernie stęskniony głos począł śpiewać:

Gdybym ci ja miała
Skrzydłeczka jak gąska (...).
(Henryk Sienkiewicz „Krzyżacy”)

Zamek, w którym więziono Danusię Jurandównę, wybudowali Krzyżacy około 1350 r. w krainie staropruskiego plemienia Galindów, na półwyspie między dwoma jeziorami, których pruskie nazwy przechowały się w łacińskiej transkrypcji jako Sciten Minor i Sciten Maior.
Dziś trwałe ruiny zamku stanowią letnią scenerię jarmarków mazurskich, kabaretonów i koncertów jazzowych. Historia ukryła się w sąsiadującym ratuszu miejskim z 1937 r., będącym także siedzibą Muzeum Mazurskiego z unikatową kolekcją ludowych, mazurskich kafli piecowych. Z wieży ratuszowej, dostępnej dla turystów, podziwiać można widoki miasta i okolic. Raz w roku w styczniu pojawia się na wieży Danusia, by nagrodzić najszybszych śmiałków biegu po schodach „Uwolnić Danuśkę”, zaczynającego się w podziemiach ratusza. W lipcu z licznym orszakiem przybywa do Szczytna sam Jurand ze Spychowa, przejmując władzę nad miastem na czas Dni i Nocy Szczytna – jednej z największych imprez kulturalnych na Mazurach.

Wdzięczni Henrykowi Sienkiewiczowi mieszkańcy Szczytna (w dużej mierze przybysze z Kresów II Rzeczypospolitej) nazwali jedną z głównych ulic jego imieniem oraz wznieśli przed ratuszem pomnik z jego popiersiem, natomiast młodzież gimnazjalna wybrała na patrona
swojej szkoły autora „Krzyżaków”. Miejscem najważniejszych zgromadzeń szczytnian jest oczywiście plac... Juranda.

Po takim zachęceniu przez Juranda i Danusię do odwiedzenia Szczytna warto również zobaczyć kościół ewangelicko-augsburski z 1718 r. w stylu klasyczno-barokowym z unikalną, ołtarzową płaskorzeźbą przedstawiającą Boże Narodzenie; kościół pw. Wniebowzięcia NMP
z 1899 r. w stylu neogotyckim; kościół Chrześcijan Baptystów z zabytkowym baptysterium z 1903 r.; chatę mazurską z XIX wieku, bogato wyposażoną w sprzęty domowe i gospodarskie.

Rodzinne miasto Krzysztofa Klenczona

Wróćmy na jeziora
Gdy zapadnie zmrok
Znajdziesz tu swoją przygodę
Wrócisz tu za rok
Wrócisz tu za rok
(muz. K. Klenczon, sł. J. Świąć)

Wszystko zaczęło się w 1991 roku. W czasie pierwszych lipcowych Dni i Nocy Szczytna odbył się również po raz pierwszy koncert pt. „Baw się razem z nami”. Koncert dedykowany Krzysztofowi Klenczonowi w dziesiątą rocznicę powrotu do Szczytna po tragicznej śmierci w Chicago. Wrócił do swojego miasta, by spocząć w głównej alei szczycieńskiej nekropolii. Płoną znicze, płoną świeże kwiaty, płoną ciągle rytmy polskiego rock and rolla lat sześćdziesiątych XX stulecia. Co roku wielotysięczna widownia oklaskuje gwiazdy muzyki rozrywkowej, bawiąc się razem z nimi. Wśród nich wystąpują uczestnicy kolejnej edycji Konkursu Piosenki im. Krzysztofa Klenczona w ramach II BiG BiT FETA.

W mieście jest wiele wyrazów pamięci o Krzysztofie. Warto zobaczyć w wieży ratuszowej stałą wystawę fotogramów artystycznych poświęconych Klenczonowi. W pobliżu ratusza, w parku Jego imienia jest pub „Gama”, pełen rockowych pamiątek i... piosenek. Nieco dalej, przed Miejskim Domem Kultury, w sąsiedztwie głazu wskazującego przebieg południka 21°, wznosi się pomnik przypominający, że stąd wyruszył w świat z gitarą. Przybył tu z rodzicami w 1945 roku z Ostrołęki z sąsiedniej Kurpiowszczyzny. Szczytno - miasto trzech kultur etnicznych (mazurskiej, kurpiowskiej i kresowej) - położone wśród lasów i jezior, kształtowało wrażliwość przyszłego piosenkarza, gitarzysty i kompozytora. Pozostawił nam wyjątkowe, rockowe szanty jeziorowe i ballady mazurskie. Szczytno było też domem rodzinnym dla aktorki Krystyny Sienkiewicz, Krzysztofa Daukszewicza, piosenkarki Grażyny Świtały, kompozytora i piosenkarza Jarosława Chojnackiego, Roberta Wasilewskiego – muzyka folkowego i Pawła Grzegorczyka – lidera grupy Hunter.